Marx, sermaye ve iktisadi aklın cinneti

“`html

Marx’ın Meta Teorisi ve Günümüzdeki Geçerliliği

Marx, kapitalist ekonomik sistemin işleyişini detaylı bir şekilde incelerken, metaların ikili yapısına dikkat çeker. Onun fikirlerine göre, metalar hem kullanım değeri hem de mübadele değerine sahiptir. Bu noktada, Marx metaları iki ayrı kategoriye ayırmadan, ikili doğasını ele alır. Kullanım değeri, bir meta ile ilgili yararlılık özelliğini yansıtırken, mübadele değeri ise pazardaki değerini ifade eder. Bu iki değer bir yandan birbirine bağlıdır, diğer yandan da zıt ilişkiler içerisindedir. Kullanım değeri, yiyecekten giyeceğe, hatta kültürel ürünlere kadar birçok şeyde kendini gösterebilir. Önemli olan, kullanım değerinin, bireylerin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde üretilmesi ve onlarda bir isteğin oluşmasını sağlamasıdır. Diğer yandan mübadele değeri, ekonomik sistemin sadece kapitalist toplumda geçerli olan bir yönüdür.

Marx, Sermaye ve İktisadi Aklın Cinneti
David Harvey, “Marx, Sermaye ve İktisadi Aklın Cinneti”, Çeviren: Esin Soğancılar, 239 sayfa, Sel Yayıncılık, 2021

David Harvey, “Marx, Sermaye ve İktisadi Aklın Cinneti” adlı eserinde bu sorulara ışık tutarak, “Bugün bazı açılardan eski moda görünse de, Marx’ın analizleri eski zamandan çok daha geçerli.” diyerek bu fikirleri vurgular. Marx’ın dönemi, dünya genelinde etkileri hissedilen karmaşık bir ekonomik sistemin ortaya çıkmasına zemin sağlamıştır.

Harvey, Marx’ın “sermaye, hareket halinde bir değerdir” ifadesi üzerinden yola çıkarak, sermayenin döngüsünü doğadaki hidrolik denge ile kıyaslar. Ancak, bu iki yaklaşım arasında belirgin bir farklılık olduğunu da aktarır; hidrolojik döngü sabit ve değişmezdir, oysa sermaye döngüsü sürekli bir büyüme sarmalı içinde hareket eder. Harvey, sermayenin değeri hareket ettiğinde değer kaybının olduğu konusunda uyarıda bulunur.

Marx, değeri “toplumsal olarak gerekli emek zamanı” olarak tanımlarken, Harvey bu değer kavramının maddi sonuçlar doğuran ama gayri maddi ilişkilerle bağlantılı olduğunu ifade eder. Marx’ın para kavramı, yabancılaşmış emek değerlerini temsil ederken, Harvey’e göre “toplumsal olarak gerekli olan”, hem işverenlerin hem de işçilerin tabi olduğu bir “görünmez el” yaratmaktadır. Marx’a göre, mübadele değerinin tamamen ortadan kaldırılmasını sağlamak, toplumsal olarak gerekli emek zamanının da sona erdirilmesi anlamına gelir.

Harvey, “hareket halindeki değer” kavramı üzerinden, sermayenin yeniden üretiminde ortaya çıkan tehlikeleri ve sermayenin farklı kesimleri arasındaki uzlaşmaz çelişkileri gözler önüne serer. Sermaye durakladığı veya yavaşladığı her anında değer kaybı meydana gelecektir. Sermaye, mamul ürün şeklinde pasif kaldığında, aktif olarak çalışamaz, bu da ekonomik bir krizi tetikler. Ayrıca, paranın atıl kalması sorunundan ziyade, burada stok maliyetlerinin daha önemli olduğunu vurgular. Üretim sürecindeki rutin masrafların karşılanması için, finansman ihtiyacı doğar ve bu çoğu zaman kredi mekanizmalarıyla halledilmeye çalışılır.

Harvey’nin borç ekonomisi üzerine yaptığı analiz, üretim zamanıyla dolaşım zamanının çelişkisi üzerinden ilerler. Bu çelişki, kredinin dünyaya girişini sağlar. Marx, fakat paranın bir meta olarak dönüşümünün karmaşık olduğunu keşfeder, bu yüzden yeni yatırım ve yenileme için kredi kullanılabilmektedir.

Marx’a göre, borç verilen para, yani faiz getiren sermaye, karşı değer formu olarak değerlendirilmektedir. Bu, sermaye devrini hızlandırmanın bir yoludur. Borç, gelecekteki üretim değerlerine ilişkin bir hak talebidir; bu değer üretimi yeterli değilse, kriz kaçınılmazdır. Dolayısıyla, üretken olmayan emek borç kapsamına girer. Örneğin, pazarlama gibi dolaşımda çalışan emekçiler artı değer yaratabilir ama gerçek anlamda bir değer üretmezler. Hem ev içi emek hem de alternatif yaşam biçimlerinin geliştirilmesi gibi unsurlar da “karşı değer” politikası kapsamına girmektedir.

Harvey, “sermayenin hareket yasalarının” günümüzde geldiği noktanın ciddiyetine dikkat çekerken, Marx’ın perspektifini kuramsal olarak güncel meselelerle birleştirir. Tüm emekçilerin yaşamlarını sürdürmek için verdikleri mücadelelerin sebeplerini çözmek ve anlamak için sermaye kavramının evrimi gereklidir. Çağımızın gerçekliğini kavrayabilmek için, sermayenin işleyiş biçimlerinin derinlemesine analiz edilmesi elzemdir.

“`

Related Posts

‘Minik Serçe’nin 50. sanat yılı: Sezen Aksu, yeni albümüyle bu gece sevenleriyle buluşacak

Sezen Aksu, 50. müzik yılında sevenlerini yeni albümü ile karşılıyor

YKS gözetmen ücreti ne zaman yatacak? YKS görevli ücretleri ne kadar?

ÖSYM YKS görevli ücretleri ne zaman yatacak 2025, gerçekleştirilen YKS sınavı ardından merak konusu oldu. Peki, YKS gözetmen ücreti ne zaman yatacak? YKS görevli ücretleri ne kadar?

24 HAZİRAN SÜPER LOTO SONUÇLARI 2025 SORGULAMA EKRANI (Online tek tıkla hızlı görüntüle) | Milli Piyango Online canlı Süper Loto çekiliş sonuçları açıklandı: 22 milyon TL’yi aşan ikramiye devretti!

Süper Loto sonuçları sorgulama ekranı 24 Haziran 2025 Milli Piyango Online üzerinden erişime açıldı. Sisal Şans tarafından haftanın 1. Süper Loto canlı çekilişi, 24 Haziran 2025 Salı akşamı noter huzurunda tamamlandı. Milli Piyango TV Youtube kanalından da yayınlanan çekiliş sonrası bu akşamki Süper Loto çekiliş sonuçları ve hangi numaraların kazandırdığı belli oldu. Çekilişte 6 bilen çıkmayınca tam 22 milyon 607 bin 218 TL ikramiye devretti. 5 bilen 15 kişi de 115.686,7 TL kazandı. Süper Loto sonucu sorgulama ekranı millipiyangoonline.com üzerinden tek tıkla ikramiyeler öğrenilebiliyor. Peki, bugünkü Süper Loto’da hangi numaralar kazandırdı? İşte, 24 Haziran 2025 Süper Loto sonucu sorgulama online ekranı ve çekiliş sonuçlarıyla ilgili bilgiler.

THY-AJET-PEGASUS SEFER İPTALİ 23-24 HAZİRAN 2025 | THY, Pegasus, AJet uçak seferleri iptal mi, nerelere uçuşlar iptal edildi? Yurtdışına uçuşlar durduruldu mu?

İran’ın ABD üslerine saldırısından sonra THY, AJet ve Pegasus’tan son dakika sefer iptali açıklamaları geldi. Bölgeye uçuşlarla ilgili alınan kararı sosyal medya hesabından yayınlayan şirketler, Bahreyn, Dammam, Doha, Dubai, Kuveyt, Abu Dabi ve Maskat, Sharjah, Cidde, Medine, Riyad, Karaçi gibi yerlere uçak seferlerinin iptal edildiğini duyurdu. Açıklama sonrası Türk Hava Yolları, Pegasus, Ajet iptal seferler listesine gözler çevrildi. Peki, hangi seferler iptal edildi? THY, Ajet, Pegasus uçuşlar iptal mi? İşte, 23 Haziran iptal uçak seferleri bilgisi.

Zilhicce ayı bitti mi, ne zaman bitecek? Diyanet İşleri Başkanlığı Hicri Takvimi: 2025 Zilhicce ayı son günü

Kurban Bayramının (Zilhicce Ayının 10 – 11 -12 ve 13. günlerinde kutlanır) geride kalmasıyla birlikte Zilhicce Ayı son tarihi merak edilip araştırılıyor. Hicri Takvim ve Miladi Takvim arasındaki zaman farkı nedeniyle Hicri ayların başlangıcı ve bitişi bir önceki başlangıç ve bitiş tarihinden 10 – 11 gün daha erken bir tarihe denk geliyor. Hesaplamalar ise Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yapılıyor. Peki, 2025 Zilhicce ayı ne zaman bitecek? İşte merak edilip araştırılan tarihle ilgili ayrıntılar…

İOS 26 ne zaman çıkacak? İOS 26 alacak telefonlar belli oldu!

iOS 26 güncellemesi alacak telefon modelleri belli oldu. Teknoloji devi Apple, 9 Haziran 2025’te düzenlediği WWDC 25 etkinliğinde yeni nesil işletim sistemlerini resmen tanıttı. Yeni güncelleme ile kullanıcılar kilit ekranı ve ana ekranını çok daha kişiselleştirebilecekler. Ayrıca iOS 26 ile birlikte yapay zeka yetenekleri doğrudan işletim sistemine dahil edildi. Yeniliklere sadece yapay zeka ile sınırlı kalmayan iOS 26 sürümünde artık Çağrı Filtreleme özelliğiyle arayan kişiden bilgi alıyor ve bu bilgiye göre kullanıcının çağrıyı yanıtlayıp yanıtlamamasına yardımcı oluyor. İşte, iOS 26 bu sonbaharda yayınlandığında onu destekleyecek ve iOS 26 çalıştırmayacak iPhone modelleri.