Doç. Dr. Cihan Fidan: “Yoğun iş temposu ve muayene olma korkusu kanserde teşhis ve tedaviyi geciktiriyor”
Seher Alp
4 min read
Yaygın görülen kanserler, kanserde gecikme ve geç tedavi hususlarında kıymetli ihtarlarda bulunan Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Tıp Fakültesi Farabi Hastanesi Tıbbi Onkoloji Uzmanı Doç. Dr. Cihan Fidan, “Kanser, günümüzün değerli bir halk sıhhati sorunu olup gündemdeki yerini korumaktadır. Sebebi bilinen vefatlar sıralamasında kalp ve damar hastalıklarından sonra ikinci sıradaki kanser, öldürücülüğü yanında bıraktığı sakatlıklar ve tedavisindeki yüksek maliyetler nedeniyle iş gücünde ve ülke iktisadında çok ağır kayıplara neden olmakta.
– Kanserde erken teşhis giderek ehemmiyeti artan bir kavramdır. Gelişen tıp sayesinde kanser tanısı koymak ve erken teşhis ile hastaları muvaffakiyetle tedavi edilebilmek mümkündür. Cerrahi öncesi ve cerrahi öncesi uygulanan tedaviler, radyolojik formüllerdeki gelişmeler, cerrahi usullerdeki gelişmeler, gayeye yönelik tedavi ve immünoterapiler üzere metotlarla hastaların tedavi olma oranlarında artma ve kansere bağlı vefat oranlarında azalma sağlamak mümkün.
– Ülkemizde birçok kişi, vakit ayıramama, yapılacak testlerden ötürü canları yanacağı kaygısı ve maddi imkanlarının kısıtlı olması üzere nedenlerden ötürü erken tetkik ve taramalarını yaptıramamakta ve maalesef erken teşhis ile tedavisi mümkün olan birçok kanser çeşidinin geç teşhis edilmesinden ötürü her yıl binlerce insan hayatlarını kaybetmektedir.
– Kanserin belirtilerini erken fark etmek, bulgularını araştırmak ve ileri tetkik için hastaların sevk edilmesi erken teşhis bahtını arttırmakta. Bu nedenle, kanserde erken teşhis programları toplumun, sıhhat çalışanlarının ve siyaset oluşturucularının bilgisini arttırmayı hedeflemeli, erken teşhis imkanları hakkındaki farkındalığı arttırmalıdır” dedi.
Ancak hala tarama programlarıyla bir bireyde yüzde yüz kanser mevcut olup olmadığını söylemenin mümkün olmadığını kaydeden Fidan “Bazı tıp kanserlerin hücresel düzeyde tespit edilmesine yönelik belirteçler üzerinde bilimsel çalışmalar da sürmekte. Erkeklerde en sık görülen kanserler Akciğer ve Prostat Kanseri iken bayanlarda en sık görülen Göğüs Kanseri, her 4 bayan kanserinden birisi olmaya devam etmekte.
– Tarama ile erken teşhis edilebilen kanser cinsleri Göğüs Kanseri, Kolon Kanseri, Akciğer Kanseri, Prostat Kanseri, Rahim Ağzı Kanseridir. Türkiye’de de Sıhhat Bakanlığı bünyesinde Göğüs Kanseri, Rahim Ağzı Kanseri ve Kolon Kanseri Tarama Programları yürütülmektedir” diye konuştu.
KANSER TARAMA YAŞLARI
Kanserlerde tarama yaşları hakkında da bilgi veren Doç. Dr. Cihan Fidan, şunları söyledi:
“Meme kanseri için 20 yaşından itibaren ayda bir kere göğüs muayenesi yaparak göğsünüzü tanımanız ve en ufak rutin dışı değişiklikte doktorunuza başvurmanız önerilmektedir. Göğüste kitle, sertlik, göğüs görünümünde değişiklik durumunda, en kısa vakitte uzman bir tabibe muayene olunmalıdır. Meme Kanseri erken tanısı için 20-40 yaş ortasında, 2-3 yılda bir hekim muayenesi ve 40 yaşından sonra yılda bir defa Mamografi hayat kurtarıcı olabilmektedir.
– Yeniden Rahim Ağzı Kanseri’nin en değerli özelliği genç bayanlar ortasında yaygın bir halde görülmesidir. Genellikle 35-55 yaş ortasında teşhis konulmaktadır. Tüm dünyada bayan kanserleri içinde 3. sıklıkta görülüyor. Rahim Ağzı Kanseri Taraması, birinci cinsel alakadan itibaren 29 yaşına kadar 3 yılda bir yahut 21-29 yaş ortası üç yılda bir bayan doğum muayenesi ve Pap-Smear Testi, 30 yaş ve üzeri 5 yılda bir bayan doğum muayenesi, Pap-Smear Testi ve HPV Testi biçimindedir.
– Kolon Kanseri Taraması için 45 yaşından itibaren her yıl dışkıda Saklı Kan Testi, 5 yılda bir rektal muayene ve Rektosigmoidoskopi 10 yılda bir rektal muayene ve Kolonoskopi ile yapılmaktadır. Bu taramalarda, polip saptanırsa tıpkı seansta polipler alınabilmekte ve bu uygulama ile kanser gelişimi olmadan önlenmiş olmaktadır.
– Prostat Kanseri için ailede Prostat Kanseri kıssası olanların, 45 yaşından itibaren ailede Prostat Kanseri olmayanların ise 50 yaşından itibaren her yıl üroloji muayenesi olmaları ve PSA Testi yaptırmaları önerilmektedir.
– Akciğer Kanseri ise hayat uzunluğu 30 paket/yıl ve daha fazla sigara içimi olan, son 15 yıllık periyotta faal sigara içmiş olan ve 55-74 yaşları ortasındaki şahıslarda, bir sefer Düşük Doz Tomografi Taraması yapılması erken teşhiste kıymetlidir.”
“Kanserden korunmak da şayet kanser tanısı konulmuş ise tedavi olmak da mümkün” diyen Fidan “Ancak hastaların muayene olma korkusu ve ağır iş temposu teşhis ve tedavi imkanını geciktirmekte. Yumurtalık kisti olan, miyomu bulunan, sigara kullanan, ailesinde kanser hikayesi olan, erken yaşta cinsel alakaya başlayan ve partner sayısı birden fazla olan bireyler, adet düzensizliği yaşayan bayanlar açısından sistemli denetimler son derece kıymetlidir. Bu yüzden Kanser Tarama Programları, daha da yaygınlaşmalı ve toplumun bu husustaki şuurunu artıracak faaliyetler artırılmalıdır” dedi.
